Od którego momentu pieszy ma pierwszeństwo?

Kwestię pierwszeństwa pieszych na przejściach dla pieszych budzi liczne kontrowersje,
zwłaszcza w kontekście interpretacji przepisów przez służby drogowe oraz sposób ich
przedstawiania w mediach. Inspiracją do podjęcia tego tematu stały się działania
funkcjonariuszy ruchu drogowego w okolicach Hrubieszowa oraz tragiczny wypadek, do
którego doszło 30 czerwca 2022 roku w Żorach. Warto zastanowić się, od którego momentu
pieszy rzeczywiście nabywa pierwszeństwo i jakie ma prawa oraz obowiązki.

Obowiązujące przepisy
Zgodnie z art. 13 ustawy Prawo o ruchu drogowym:
1. Pieszy wchodzący na jezdnię lub torowisko oraz przechodzący przez nie ma
obowiązek zachowania szczególnej ostrożności i korzystania z przejścia dla
pieszych.
2. Pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem.
Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych także ma pierwszeństwo przed
pojazdem, z wyjątkiem tramwaju.
Analizując powyższe przepisy, kluczowe staje się określenie momentu, w którym pieszy
nabywa pierwszeństwo.

Definicje istotne dla interpretacji przepisów
Zgodnie z art. 2 Prawa o ruchu drogowym:
Przejście dla pieszych to powierzchnia jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska
przeznaczona do przechodzenia przez pieszych i oznaczona odpowiednimi znakami
drogowymi.
Jezdnia to część drogi przeznaczona do ruchu pojazdów, nie dotyczy torowisk
wydzielonych z jezdni.
Chodnik to część drogi przeznaczona do ruchu pieszych.
Z powyższych definicji jasno wynika, że przejście dla pieszych stanowi część jezdni, a nie
chodnika. Istotnym aspektem jest również zapis w art. 13 ust. 1a, który odnosi się do
czynności pieszych, a nie ich zamiaru.
Oznacza to, że pierwszeństwo przysługuje pieszemu wchodzącemu na przejście, a nie
dopiero zbliżającemu się do niego.

Problematyka interpretacji przepisów
Wielokrotnie w mediach oraz w niektórych interpretacjach policyjnych pojawia się
twierdzenie, że pieszy już na chodniku ma pierwszeństwo przed nadjeżdżającym pojazdem.
Takie podejście jest jednak sprzeczne z literalnym brzmieniem przepisów. Nieprecyzyjne
przekazy medialne wprowadzają zamieszanie wśród kierowców i pieszych, co może
prowadzić do niebezpiecznych sytuacji na drodze.
Efektem tego zamieszania jest również problematyczna sytuacja podczas egzaminów na
prawo jazdy. Kandydaci na kierowców często otrzymują ocenę negatywną, gdy zatrzymują
się przed przejściem, pomimo że pieszy jest jeszcze daleko od niego. Jest to konsekwencja
niejednolitej interpretacji przepisów.

Bezpieczeństwo a rzeczywistość drogowa
Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa pieszych na drogach powinno być priorytetem.
Kluczowe jest jednak, aby odbywało się to poprzez precyzyjne regulacje prawne oraz ich
jednoznaczną interpretację. Wprowadzanie mylących przekazów skutkuje brakiem
zrozumienia przepisów, co może prowadzić do tragicznych konsekwencji.
Ciekawym przykładem jest wypadek w Żorach, w którym kierowca potrącił dwie kobiety na
przejściu dla pieszych, powodując śmierć jednej z nich. Oczywiście kierowca nie miał prawa
omijać pojazdu przepuszczającego pieszych, jednak istotnym pytaniem pozostaje, czy
piesze stosowały się do obowiązujących przepisów i czy nie weszły na przejście w sposób
nagły.
Zgodnie z art. 14 Prawa o ruchu drogowym zabrania się:
1. Wchodzenia na jezdnię:
a) Bezpośrednio przed nadjeżdżający pojazd, w tym również na przejściu dla
pieszych,
b) Spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi.

Sam fakt posiadania pierwszeństwa na przejściu dla pieszych nie gwarantuje pieszemu
bezpieczeństwa.
Piesi powinni zachować ostrożność, nawet jeśli prawo nadaje im pierwszeństwo.
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo na drogach spoczywa na wszystkich uczestnikach
ruchu, zarówno kierowcach, jak i pieszych.

Podsumowanie
Zasady dotyczące pierwszeństwa pieszych powinny być jasno interpretowane
zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Pierwszeństwo przysługuje pieszemu wchodzącemu na przejście, a nie
zmierzającemu do niego.
Niewłaściwa interpretacja przepisów może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji na
drodze.
Zarówno piesi, jak i kierowcy powinni dokładnie znać swoje prawa oraz obowiązki, by
minimalizować ryzyko wypadków i podnosić poziom bezpieczeństwa ruchu
drogowego.