Kraj rozpoczęcia w tachografie cyfrowym

Dlaczego wykonanie przez kierowcę wpisu w tachografie cyfrowym jako „kraj rozpoczęcia” lub „kraj zakończenia” jest traktowane jako jedna minuta „innej pracy”?

Zarówno przepisy unijne, jak i krajowe regulują obowiązki kierowców zawodowych w zakresie rejestrowania ich aktywności w tachografach cyfrowych. Jednym z mniej oczywistych, ale niezwykle istotnych aspektów jest to, jak system traktuje moment dokonania wpisu dotyczącego kraju rozpoczęcia i kraju zakończenia. Pomimo że sama czynność trwa kilka sekund, system przypisuje ją jako jedną minutę innej pracy. Skąd to się bierze i jakie są tego konsekwencje?

Podstawa prawna: Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 i (UE) nr 165/2014

Rozporządzenie (WE) nr 561/2006

To kluczowy akt prawny określający maksymalne dzienne i tygodniowe czasy prowadzenia pojazdu, przerwy oraz minimalne okresy odpoczynku kierowców. Choć nie odnosi się bezpośrednio do technicznych aspektów tachografu, stanowi fundament do interpretacji danych rejestrowanych przez urządzenia.

Rozporządzenie (UE) nr 165/2014

W art. 34 ust. 7 czytamy, że kierowcy mają obowiązek wprowadzać kraj rozpoczęcia i zakończenia dziennej pracy. Czynność ta powinna być wykonana przed rozpoczęciem jazdy i po jej zakończeniu. Co istotne – każde wprowadzenie tego typu danych traktowane jest przez tachograf jako aktywność.

W praktyce oznacza to, że wpisanie kraju nie jest neutralne – tachograf przypisuje temu działaniu status „inna praca” (symbol „młotki”).

Artykuł 6 Ustawy o czasie pracy kierowców – Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, do czasu pracy wlicza się również inne czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w tym formalności administracyjne. Wprowadzenie danych do tachografu (czyli wpis kraju rozpoczęcia i zakończenia) jest właśnie taką czynnością – dlatego też słusznie przypisywana jest jako „inna praca”.

Pakiet Mobilności obowiązujący od 2020 roku, wzmocnił kontrolę nad czasem pracy kierowców i obowiązkiem dokładnego ewidencjonowania aktywności. Zgodnie z nowymi przepisami, kierowca ma obowiązek wprowadzenia danych o lokalizacji nie tylko na początku i końcu dnia, ale także po przekroczeniu granicy – co również rejestrowane jest jako „inna praca” chyba, że tachograf jest wyposażony w gps (art. 8) ale o tym w kolejnym artykule pt. „Automatyczne zaznaczanie w tachografie symbolów przekroczenia granicy”

Techniczne aspekty działania tachografu

Tachograf cyfrowy rejestruje aktywność kierowcy w trybie minutowym. Oznacza to, że jeśli kierowca dokona wpisu dotyczącego kraju rozpoczęcia lub zakończenia – nawet jeśli trwa to 10 sekund – tachograf zapisze to jako pełną minutę aktywności typu inna praca. Taki zapis może mieć wpływ na całkowity bilans czasu pracy, odpoczynku i dyspozycyjności kierowcy.

Praktyczne konsekwencje

1. Zafałszowanie odpoczynku – jeśli kierowca wprowadzi kraj rozpoczęcia po kilku minutach odpoczynku, może się okazać, że system skróci mu zarejestrowany czas pauzy.
2. Problemy przy kontroli – nieświadomi kierowcy mogą być zaskoczeni, że po zakończeniu jazdy i rozpoczęciu odpoczynku, czynność wprowadzenia kraju „zabiera” im jedną minutę.
3. Ewidencja czasu pracy – pracodawca powinien uwzględniać te czynności jako element czasu pracy, zgodnie z art. 6 ustawy o czasie pracy kierowców.

Wnioski

Wprowadzenie przez kierowcę danych o kraju rozpoczęcia lub zakończenia pracy nie jest „neutralne”. Zarówno przepisy unijne (WE 561/2006 i 165/2014), jak i krajowe (ustawa o czasie pracy kierowców), traktują tę czynność jako aktywność służbową – przypisywaną jako inna praca. Co więcej, tachograf cyfrowy zaokrągla każdą taką operację do jednej pełnej minuty.

Warto więc uświadamiać kierowców, że nawet krótka czynność administracyjna może wpływać na bilans ich czasu pracy – a niewłaściwe planowanie może prowadzić do przekroczenia norm lub nieprawidłowości przy kontroli drogowej.

Dr Maciej Kulka, biegły sądowy z zakresu czasu pracy i ekspert w Ministerstwa Infrastruktury